Soms kom je in een fase waarin je weet: het komt niet meer goed zoals het was. Misschien moet je afscheid nemen van iemand die je lief is. Of zie je hoe iets waardevols langzaam uit je leven verdwijnt. Het is zo’n soort verdriet dat je niet altijd onder woorden kunt brengen. Alleen maar kunt voelen. En dat voelen kan overweldigend zijn. Verdriet, spanning, vermoeidheid. Misschien ben je verdoofd. Of juist heel alert. Misschien huil je om alles. Of om niets. En dan komt die innerlijke stem – die stem in je hoofd – die, soms troostend maar vaak kritisch dingen zegt als: "Je moet sterk zijn." "Anderen hebben het ook zwaar, stel je niet aan." "Waarom kan ik dit niet?" Als je een beetje zoals iedereen bent (menselijk), dan herken je dit vast wel. Maar wat nou als je jezelf iets zou kunnen toespreken wat juist zacht is?

Zelfcompassie. En wat is dat

Heel simpel gezegd betekent zelfcompassie dat je vriendelijk bent voor jezelf.
Niet alleen als alles lekker loopt en het leven makkelijk is maar of zelfs juist als het leven serieus moeilijk wordt. Volgens psycholoog Kristin Neff draait het om drie dingen:

• Vriendelijk zijn voor jezelf, in plaats van jezelf op je kop te geven
• Erkennen dat pijn bij het leven hoort – je bent niet de enige
• Bewust aanwezig zijn bij wat je voelt, zonder te verdwalen in het drama

Dat klinkt misschien zweverig (vind ik zelf overigens van niet) maar het is iets heel menselijks. Het is precies wat je zou doen als een goede vriend(in) tegenover je zou zitten die kapot is van verdriet. Je zou haar dan toch niet vermanen om ‘sterk te zijn’ of haar op een andere manier streng of harteloos toe te spreken?

Waarom doen we dat dan wél bij onszelf?

Zo ziet zelfcompassie eruit

Zelfcompassie zit in kleine momentjes:

• Een hand op je hart leggen als je voelt dat je het even niet meer trekt
• Tegen jezelf zeggen (stilletjes, van binnen): “Dit is moeilijk. En dat mag.”
• Niet pushen om ‘door te gaan’, maar jezelf even laten zitten
• Geen oordeel vellen als je geen zin hebt om mensen te spreken, of juist om alles huilt

Zelfcompassie is je eigen veilige plek zijn als alles wankelt.

Kleine rituelen worden van grote betekenis

Wanneer grote emoties je overweldigen kunnen kleine gebaren veel doen. Ze kunnen ook als anker gaan dienen wanneer je je totaal stuurloos voelt.

Zoals dit soort simpele maar compassievolle dingen:

• Jezelf ’s ochtends een warme douche gunnen, gewoon om weer even in je lijf te landen
• Een kop thee zetten en die met aandacht drinken (ja, echt even zitten)
• Een dekentje om je heen slaan en je hand op je buik leggen
• Een paar zinnen opschrijven, alsof je tegen een ander praat – maar dan voor jezelf

Deze dingen fixen niets. Maar ze zeggen wél zachtjes: “Ik zie je. Ik ben er.”

Je hoeft het niet goed te doen

Er is géén juiste manier om om te gaan met verdriet.
Geen stappenplan. Je doet het zoals jij het doet.

Soms voel je je oké, en een uur later totaal niet meer.
Soms wil je praten, soms niet.
Dat hoort er allemaal bij.

Brené Brown (mijn bron van inspiratie) zegt:
"Het ongemak is geen fout. Het hoort bij heling."

Leestip

Enkele boeken die ik je kan aanraden als je je in dit onderwerp wilt verdiepen:

Zelfcompassie – Kristin Neff
Dit is het Nederlandse vertaalde werk van het beroemde boek Self-Compassion door de Amerikaanse psycholoog Kristin Neff. Het biedt een wetenschappelijke basis voor zelfcompassie en praktische oefeningen. Neff legt uit hoe je jezelf vriendelijker kunt behandelen, vooral in tijden van tegenspoed.

Je bent genoeg: Zelfcompassie in de praktijk – Gemma Hartley
Dit boek richt zich op het ontwikkelen van zelfcompassie in het dagelijks leven. Hartley biedt eenvoudige technieken en inzichten om jezelf minder hard te beoordelen en meer van jezelf te houden. Het is praktisch en toegankelijk geschreven.

De kracht van zelfcompassie – Christopher Germer
Hoewel dit oorspronkelijk een Engelstalig boek is, is er ook een vertaling beschikbaar. Germer biedt een dieper inzicht in hoe zelfcompassie ons kan helpen om emotioneel sterker en veerkrachtiger te worden, vooral in moeilijke tijden.

Liefde voor jezelf: Zelfcompassie voor vrouwen – Mijke de Vos
Dit boek richt zich specifiek op vrouwen en hoe zij zelfcompassie kunnen ontwikkelen. Het biedt veel praktische oefeningen en inzichten die helpen om vriendelijkheid en compassie voor jezelf te cultiveren, vooral als je vaak in de valkuil van zelfkritiek valt.

Link

En via deze link vind je nog veel meer informatie over zelfcompassie.

Tot slot 1 – Zelfcompassie als anker

Misschien draag je nu iets waar geen woorden voor zijn.
Misschien voel je je uit het veld geslagen, uitgeput, of gewoon leeg.
En misschien weet je even niet hoe verder.

Dan hoop ik dat je iets hebt aan dit besef:
Je mag mild zijn voor jezelf. Je hoeft het niet te weten. Niet te kunnen. Niet te fixen.

Zelfcompassie is geen wondermiddel. Maar het is wél iets dat je bij je kunt houden en als jij dat wilt, altijd tot je beschikking hebt. Als een anker. Om je door een moeilijke tijd heen te helpen.
 
Tot slot 2 - Een compassievolle schrijfoefening

Deze oefening helpt je om via woorden zelfcompassie aan te spreken.
Pak een schrift of een leeg vel en zet eventueel rustgevende muziek op.

1: Benoem wat je doormaakt

Schrijf één of twee zinnen, alsof je een goede vriend(in) over jouw situatie vertelt.

Bijvoorbeeld:

“Ik voel me de laatste tijd snel moe en verdrietig.”
“Ik merk dat ik me soms verdoofd voel en niet goed weet wat ik nodig heb.”

2: Schrijf jezelf een brief vanuit compassie

Stel je nu voor dat een goede vriend(in) van je, jou een briefje schrijft.
Een brief vol begrip, troost en bemoediging.

Gebruik zinnen als:

• “Lieve [je naam], het is oké dat je dit zo voelt.”
• “Je hoeft niet sterk te zijn. Je hoeft alleen maar te ademen.”
• “Wees vandaag zacht voor jezelf. Eén stap tegelijk.”

Laat de woorden komen en stromen. Het hoeft niet mooi, lang of volledig te zijn.
Ook niet perfect of af. Het mag rauw, ruw of klad zijn. Het mag stil. Het mag zijn zoals jij het voelt.

Stap 3: Kies één liefdevolle zin als anker

Onderstreep of omcirkel één zin uit je brief die je raakt.
Herhaal die vandaag af en toe in jezelf.

Bijvoorbeeld:
“Ik ben hier voor mijzelf.”
“Zacht is ook sterk.”

Deze oefening kun je dagelijks doen – of bewaren voor momenten waarop alles even te veel voelt.

Moge het je compassie, steun en troost geven.

Warme groet. Anita